Wanneer je een voedingssupplement gaat gebruiken, wil je natuurlijk weten wat er precies inzit. Want naast de actieve ingrediënten (de stoffen die een gezondheidseffect hebben in je lichaam), worden er vaak extra stoffen toegevoegd aan een supplement. Deze stoffen worden hulpstoffen genoemd. Ze hebben geen heilzame werking en geen voedingswaarde, maar spelen een belangrijke rol bij de productie en houdbaarheid van supplementen.
Waarvoor worden hulpstoffen gebruikt?
Bij het maken van voedingssupplementen kunnen verschillende soorten hulpstoffen gebruikt worden.
Bindmiddelen
Bindmiddelen worden gebruikt om ingrediënten samen te binden. Dit kan verschillende redenen hebben. Zo kunnen bindmiddelen zorgen voor de juiste structuur en consistentie, waardoor er gemakkelijk tabletten of capsules gevormd kunnen worden.
Bindmiddelen kunnen ook gebruikt worden om stoffen op te lossen in water of andere vloeistoffen, waardoor ze bijvoorbeeld beter worden opgenomen in het lichaam.
Daarnaast kunnen bindmiddelen helpen bij het stabiliseren van inhoudsstoffen, waardoor ze minder gevoelig zijn voor licht, hitte of vochtigheid. Vaak is dit nodig als de actieve stof van zichzelf geen poeder ‘blijft’, zoals hele zoete of zure stoffen (bijvoorbeeld stevia): de actieve stof wordt dan gebonden aan en middel dat ervoor zorgt dat het een poeder is, zodat het verwerkt kan worden.
Veelgebruikte bindmiddelen zijn cellulose, Arabische gom, zetmeel en maltodextrine.
Vulmiddelen
Vulmiddelen zijn stoffen die worden toegevoegd om de massa van een supplement te vergroten zonder de hoeveelheid actieve ingrediënten van een supplement te verhogen.
Dat is nodig, omdat de dosering van een actief ingrediënt soms maar heel laag is. Denk bijvoorbeeld aan vitamine D, wat vaak per 25 microgram in een tablet of capsule zit. Dat is maar 0,000025 gram! Zonder een vulmiddel kun je daar geen tablet van maken.
Stoffen die onder andere gebruikt worden als vulmiddelen zijn calciumcarbonaat, magnesiumstearaat en rijstzetmeel
Smeermiddelen
Bij het maken van voedingssupplementen worden machines gebruikt. Om te voorkomen dat tabletten of capsules tijdens het productieproces vastplakken aan de machines worden smeermiddelen gebruikt.
Als smeermiddel worden bijvoorbeeld siliciumdioxide, magnesiumstearaat en stearinezuur gebruikt.
Antiklontermiddelen
Onder invloed van vocht of druk kunnen poeders of kleine deeltjes samenklonteren.
Antiklontermiddelen zijn stoffen die ervoor zorgen dat dit niet gebeurt.
Dit is nodig om ervoor te zorgen dat de machines niet vastlopen (net zoals bij smeermiddelen), maar ook om ervoor te zorgen dat de andere ingrediënten goed, homogeen verdeeld blijven. Het zorgt er dus voor dat er in elke capsule of tablet even veel van alle (actieve) ingrediënten zit.
Voorbeelden van antiklontermiddelen zijn siliciumdioxide, talk en rijstextract.
Coatings en capsules
Afhankelijk van de ingrediënten worden voedingssupplementen in de vorm van, onder andere, tabletten of capsules geproduceerd.
Een capsule is een omhulsel dat meestal gemaakt is van gelatine of plantaardige cellulose (HPMC, Hydroxypropylmethylcellulose). Coatings worden gebruikt om het doorslikken van voedingssupplementen te vergemakkelijken.
Hiervoor worden meestal ook plantaardige cellulose (HPMC) of ijzeroxide gebruikt.
Hulpstoffen bij Mattisson
Op onze eigen locatie in IJsselstein kunnen wij capsules vullen met poeder. Voorbeelden hiervan zijn onze Paddenstoel capsules. Wij testen altijd eerst of een poeder helemaal puur afgevuld kan worden. Soms is het nodig om een antiklontermiddel, smeermiddel of vulmiddel te gebruiken.
Behalve de capsules die wij zelf vullen, kopen we ook capsules en tabletten in. We proberen hierbij te kijken naar producten met ‘mooie’ ingrediënten, maar we zijn dan ook gebonden aan de mogelijkheden van de producent. Vaak gebruiken de producenten ook hulpstoffen.
Veiligheid hulpstoffen
Bij het maken van voedingssupplementen wordt zorgvuldig gekeken naar de ingrediënten en de eventuele hulpstoffen. Er worden alleen hulpstoffen toegevoegd wanneer dit echt nodig is. De hulpstoffen die gebruikt worden, zijn gecontroleerd door de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). Toch zijn er stoffen die in het nieuws verschijnen of stoffen die je liever vermijdt uit het oogpunt van je leefstijl en mogelijke allergieën of intoleranties.
Talk, magnesiumstearaat en siliciumdioxide
Hulpstoffen die in het nieuws verschijnen, zijn bijvoorbeeld talk (E553b). Dit wordt gebruikt als antiklontermiddel en om schuimen te voorkomen. Talk wordt gewonnen uit zand en gesteente. Er bestaan zorgen dat talk wellicht verontreinigd kan zijn.
De talk die gebruikt wordt, wordt echter goed gecontroleerd, net zoals dat zout uit gesteentes goed gecontroleerd wordt.
Ook magnesiumstearaat (E572) is een antiklontermiddel en tevens emulgator. Een emulgator is een stof die ervoor zorgt dat water met vet kan mengen tot één geheel. Magnesiumstearaat is het magnesiumzout van stearinezuur. Ondanks dat onderzoek aantoont dat het een veilige stof is, bestaan er negatieve geluiden over magnesiumstearaat.
Een ander antiklontermiddel is siliciumdioxide (E551). Het wordt verkregen uit zand. Er is veel onderzoek gaande naar de werking van deze stof. Het lijkt erop dat het geen kwaad kan voor de gezondheid als het gaat om de grotere korreltjes (non-nano). De kleine deeltjes (nano) zouden mogelijk wel schadelijk kunnen zijn.
Suikers en kleur- en smaakstoffen
Suikers (geraffineerde suikers) worden soms in supplementen gebruikt als vulstof of om de smaak te verbeteren. Het overmatig consumeren van suiker komt de gezondheid natuurlijk niet te goede. De verhouding van suiker in supplementen staat meestal niet in verhouding met de suikers in de gewone voeding, omdat supplementen maar klein zijn.
Ook (kunstmatige) kleur- en smaakstoffen kun je in voedingssupplementen het best vermijden.
Gelatine
Voor het maken van capsules kunnen verschillende stoffen gebruikt worden. Van oudsher wordt gelatine (E441) gebruikt afkomstig van dierlijke bronnen. Voor mensen met een vegetarisch of veganistisch eetpatroon of voor mensen die vanuit religieuze overwegingen een bepaalde leefstijl volgen, kan dit een probleem vormen. Gelukkig worden capsules tegenwoordig vaak gemaakt van plantaardige stoffen.
Keurmerken en verpakkingen
Het maken van een keuze voor een voedingssupplement lijkt misschien niet gemakkelijk, maar gelukkig zijn er hulpmiddelen. Zo vermeldt de verpakking van een supplement vaak expliciet of het geschikt is voor vegans.
Ook kun je vaak direct aan een verpakking zien of een supplement van biologische oorsprong is door het bio-keurmerk. Voor biologische supplementen zijn er extra eisen over welke hulpstoffen gebruikt mogen worden. Zo is bijvoorbeeld (dierlijke) gelatine niet toegestaan als capsules, maar mogen alleen plantaardige cellulose capsules gebruikt worden.
Informatie over ingrediënten en aanwezige allergenen staat duidelijk op de verpakking vermeld.
Het belang van kwaliteit en veiligheid bij Mattisson
Mattisson hecht grote waarde aan de kwaliteit en veiligheid van supplementen en andere producten. We voegen alleen hulpstoffen toe wanneer dit echt nodig is en vragen leveranciers van onze ingrediënten expliciet naar de herkomst en samenstelling.
Alle informatie staat duidelijk vermeld op verpakkingen en op de website.
Twijfel je of een supplement geschikt is voor jouw persoonlijke situatie en wensen, dan helpen onze gezondheidsprofessionals je graag verder!
