Voor een evenwichtige slaap is het belangrijk dat je je eigen bioritme (en/of chronotype) zoveel mogelijk volgt en dat je meebeweegt met de natuurlijke processen van je lijf en de natuur (cyclus van dag & nacht en de seizoenen). Wanneer de zon opkomt is het dag en heeft het lichaam behoefte aan beweging, voeding en interactie. In de nacht (het donker) is het tijd om te rusten en te slapen. Het is dan ook beter het eten te laten staan, zodat het lichaam aan de slag kan met herstel- en opbouwprocessen.
Ons biologisch ritme in het kort
Grofweg houdt het bioritme in dat er 12 uur is voor de dag (activiteit) en 12 uur voor de nacht (rust). In de zomertijd is het wat langer licht en dus langer dag en in de wintertijd andersom. Vroeger waren we afgestemd op de dag en nachtcyclus van de natuur en van onszelf. Men ging naar bed/in de rust wanneer het donker werd en stond op met de dageraad. Tegenwoordig valt dat haast niet meer voor te stellen, de dag is kunstmatig verlengd met o.a. elektriciteit en technologie. Alleen we vergeten dat ons lichaam nog wel werkt volgens de natuurlijke principes.
Het wiel van de 4 seizoenen
Van nature zijn er kleinere en grotere terugkerende bewegingen actief, in onszelf en om ons heen en dat op alle niveaus. Het heet ook wel het principe van geboorte, dood en wedergeboorte. De 4 seizoenen in het jaar laten dit heel mooi zien, als een wiel dat ronddraait.
De lente vertegenwoordigt de wedergeboorte van de natuur; een explosieve groei van leven, voortgedreven door de natuurlijke drang om tot ontplooiing te komen. De zon nodigt de planten uit om te groeien en hun ware vorm tot uitdrukking te brengen. In de zomer staat alles vol in bloei en wordt het leven uitbundig gevierd. De natuur nodigt uit om veel naar buiten te gaan. In de nazomer komt er wat meer rust en kunnen de vruchten geoogst en geplukt worden. Dan kunnen we genieten van de overvloed van het vruchtbare leven.
Overgaand naar de herfst zie je dat het leven zich terugtrekt en een beweging naar binnen maakt. De sappen trekken zich terug in de wortels en de bomen en planten ontdoen zich van hun blad. De natuur maakt zich op om de koude winter in te gaan. Dit wordt gezien als een periode van stilte, aan de buitenkant lijkt de natuur haast dood, echter het slaapt. Het leven zit nu volop onder de grond, in de aarde waar het zich opmaakt (herstelprocessen uitvoert) en voorbereidt voor een nieuwe ronde, een nieuw jaar.
Onder andere in de traditionele Chinese geneeskunde wordt er gewerkt met de cyclus van de 5 elementen; hout, vuur, aarde, metaal en water. Vind je het leuk je hier verder in te verdiepen, lees dan mijn volgende blog: De natuurlijke flow. Je kunt ook het boek van Conny Coppen, De Tao van gezondheid, lezen. Een overzichtelijk boek dat inzichten en handvatten biedt voor een natuurlijke weg van groei en evenwicht.
De kracht van slaap
In de nacht, in rust heeft ons lichaam de kans om herstelprocessen in te zetten, zich voor te bereiden voor de volgende dag en reserves op te bouwen. De hormonen serotonine en melatonine spelen hierin een belangrijke rol. Samen dragen ze zorg voor een goede slaap en een fit gevoel in de ochtend, maar ook dragen ze bij aan vele andere processen in het lichaam, zoals het geheugen en gemoed.
Rust en slaap zorgen er ook voor dat verjongingsprocessen kunnen plaatsvinden, doordat onze cellen zich dagelijks vernieuwen. Wanneer er te veel stress (lees de sympathicus te veel in actie) is, raken al deze processen (en hormonen) verstoord, waardoor er onrust in het lichaam komt en je minder vitale energie hebt gedurende de dag voor al je lichamelijke inspanningen, zowel van binnen als naar buiten gericht.
Mee met de flow
De uitdaging is dus om zoveel mogelijk mee te leren bewegen met jouw bioritme en ‘het wiel van de seizoenen’. Spreekt dit je aan, lees dan ook mijn blog ‘De natuurlijke flow’. Lees onderstaande tips en kijk hoe je deze stap voor stap kunt toepassen. Wanneer je complexe slaapproblemen ervaart, adviseer ik je ook extra ondersteuning te zoeken, bijvoorbeeld van een holistische therapeut. Vertrouw je bepaalde klachten niet, ga dan eerst naar je huisarts.
Een evenwichtiger leven en meer balans in jezelf, dragen er onder andere toe bij dat voedingsstoffen beter verwerkt en opgenomen kunnen worden, dat belangrijke hormonen (en neurotransmitters) weer voldoende aangemaakt kunnen worden en herstelprocessen plaats kunnen vinden in jouw lijf, met als gevolg dat je beter functioneert, je fijner voelt en weer lichter in het leven staat!
Aan de slag met een evenwichtige slaap!
Tips ter ondersteuning:
- Zorg ervoor dat je op tijd begint met het afbouwen van de dag. Door bijvoorbeeld na het avondeten meer rustgevende activiteiten te doen als yoga, een kleine wandeling maken, een boek lezen (in plaats van de hele avond voor de tv te hangen) of gezellig samen een ontspannend spel spelen. Ook helpt het om niet te laat naar bed te gaan. Ben je moe, ga slapen en ga de tijd niet rekken met onnodige activiteiten.
- Breng in de avond je aandacht meer naar binnen door bijvoorbeeld de dag te evalueren, een ademoefening te doen, een intentie te zetten voor de nacht en/of creatief bezig te zijn waarbij je niet vanuit je hoofd, maar vanuit je lichaam werkt.
- Waak ervoor dat je overdag alleen maar in de aan-modus staat. Zorg ook voor voldoende ontspanningsmomenten overdag. Neem voldoende pauzes tussendoor, zodat de sympaticus ook overdag meer tot rust kan komen. Neem bijvoorbeeld meer rust en tijd voor je maaltijden en ga niet meteen vol in de actie na het eten.
- Luister voor of bij het slapen gaan naar bijvoorbeeld binaural muziek of de healing frequentie van 432 Hz.
- Voor de aanmaak van melatonine is het beter om 's middags na 14:00 uur geen koffie meer te drinken.
- Zorg dat je mobiele telefoon, wanneer deze naast je ligt op het nachtkastje, op vliegtuigstand staat. Dit vermindert straling. Beter nog, trek de stekker uit het contact van het wifi-apparaat.
- Het beste is (zeker wanneer je moeilijk tot rust komt) om zeker 1,5 uur voor het slapengaan geen gebruik meer te maken van schermpjes.
- Ook kun je om meer te ontspannen een warm voetenbad nemen met bijvoorbeeld lavendel-olie (of een hete douche).
- Om je lichaam 's ochtends weer wakker te maken kun je juist beter een koude(re) douche nemen.
Voeding en leefstijl spelen bij slaap een heel belangrijke rol. Weet je van jezelf dat je niet zo gezond en gebalanceerd eet en leeft, vraag dan om advies of verdiep je verder in een gezonde, ondersteunende voeding en leefstijl.
